De Panoramaroute wordt vaak bestempeld als een van de mooiste autoroutes in Zuid-Afrika. De route strekt zich uit over zo’n 180 kilometer, maar de meeste highlights liggen dichtbij elkaar en daarom kan je de route gemakkelijk in 1 dag rijden. Wij hebben de Panoramaroute 2 keer gereden, zowel in 2019 als in 2023, en hieronder vind je een lijstje met de mooiste stops. Ook lees je in deze reisgids een hoop praktische tips, zoals de kosten en openingstijden per bezienswaardigheid. Zo ga je goed voorbereid op pad!
Houd er rekening mee dat de prijzen aan de Panoramaroute constant stijgen. Bovendien kunnen de prijzen per seizoen verschillen. De hieronder genoemde prijzen zijn van juni 2023.


Inhoudsopgave
- Waar verblijven aan de Panoramaroute?
- De mooiste plekken van de Panoramaroute
- Tips voor eten en drinken in de buurt
Waar verblijven aan de Panoramaroute?
Voor het rijden van de Panoramaroute is Graskop een hele goede uitvalsbasis, een klein stadje met wat restaurants en winkels. Graskop ligt midden op de route, dus vanuit hier ben je in no time bij de meeste highlights. Wij sliepen de laatste keer 2 nachten bij de Quaint Luxury Villas. Deze accommodatie ligt net buiten het centrum van Graskop bovenop een heuvel, waardoor je een prachtig uitzicht hebt op de omgeving. De kamers zijn erg mooi ingericht, waarbij het vrijstaande ligbad het pronkstuk is. Vanuit het bad heb je dan ook een heerlijk uitzicht. Het bed ligt erg lekker, je kan koffie maken in de kamer en iedere ochtend word je op je eigen veranda geserveerd met een ontbijt.
Los van wat supermarkten en restaurants hoef je niet veel te verwachten van Graskop. Daardoor is het niet per se nodig om te slapen in het centrum, want er is verder niets te doen. Een accommodatie net buiten het centrum, zoals de Quaint Luxury Villas, is daarom helemaal prima. Je doet immers toch alles met de auto hier.


De 10 mooiste stops aan de Panoramaroute
Three Rondavels
Wij hebben besloten om vanuit Graskop meteen naar de verste stop te gaan om vanuit hier langzaam terug naar Graskop te rijden. Ideaal, want na het bezoeken van de Panoramaroute ben je met een paar minuten rijden weer terug in Graskop. De verste stop is de Three Rondavels, een waanzinnig uitzichtpunt op de Blyde River Canyon en de bergen. De naam ‘Three Rondavels’ is gekozen omdat 3 bergtoppen op 3 rondavels lijken, traditionele Zuid-Afrikaanse huisjes die rond zijn. Vanuit dit uitzichtpunt kan je erg ver kijken en zie je duidelijk hoe de rivier zich een weg baant door de bergketen.
- Entreeprijs: 70 rand per persoon (ongeveer €3,50)
- Openingstijden: van 07:00 tot 17:00

Lowveld View
Vlak naast de Three Rondavels vind je de Lowveld View, een uitzichtpunt waar je tevens een mooi uitzicht hebt op de Blyde River Canyon. Dit is een van de onbekendere stops op de route en daarom is de kans groot dat je niemand of weinig mensen tegenkomt. Een pluspunt is dat de Lowveld View gratis is. Mocht je niet willen betalen voor de Three Rondavels, dan kan je het beste naar de Lowveld View gaan. Alle stops bij elkaar kosten namelijk best wat geld en zo kan je toch nog wat besparen. Desalniettemin vond ik het uitzicht bij de Three Rondavels wel spectaculairder.
- Entreeprijs: gratis te bezoeken
- Openingstijden: van 07:00 tot 17:00

Bourke’s Luck Potholes
Dit is waarschijnlijk de bekendste stop op de route en dat zie je ook meteen aan de hoeveelheid faciliteiten en bezoekers. Zo is hier een restaurant waar je wat kan eten en naast de parkeerplekken vind je een groot grasveld met picknicktafels en vuurplekken waar Zuid-Afrikanen graag komen barbecueën. Bovendien is het hier een stuk drukker dan op de andere stops, waarbij je kans hebt tourbussen tegen te komen. Desalniettemin vond ik de potholes tof om te zien. Je kan hier een kleine wandeling maken over bruggen en paadjes, waarbij je de rivier volgt en je duidelijk ziet hoe erosie ervoor heeft gezorgd dat de rotsen zijn uitgesleten in cilindervormige kringen. Houd er rekening mee dat het niet toegestaan is hier te zwemmen.
- Entreeprijs: 130 rand per persoon (ongeveer €6,50)
- Openingstijden: van 07:00 tot 17:00
Tip! Je kan vanuit de potholes een hike van een volledig dag maken, de The Belvedere hike. Deze hike brengt je helemaal tot aan de rivier beneden in de kloof en je komt ondertussen een waterval tegen. De hike duurt ongeveer 5 uur en je loopt dezelfde route weer terug. Hier moet je wel een permit voor aanvragen (kan je ter plekke bij het informatiecentrum doen) en je moet de wandeling ’s ochtends starten, anders ben je al te laat voor de zonsondergang.


Berlin Falls
Dit is de eerste waterval die je op de Panoramaroute tegenkomt. De Berlin Falls is een 80 meter hoge waterval in een prachtige omgeving, maar je kan de waterval alleen maar vanaf een platform bekijken. Het is dus niet mogelijk om hier rond te wandelen, dus je bent vrij snel uitgekeken. Toch is het een mooie waterval en is het zeker de moeite waard hier te stoppen.
- Entreeprijs: 16 rand per persoon (ongeveer €1)
- Openingstijden: van 07:00 tot 17:00


Wonder View
Een ander gratis uitzichtpunt is de Wonder View, vlak voor de God’s Window. Vanaf hier heb je een zeer weids uitzicht over de omgeving, maar het is niet zo spectaculair als de uitzichten bij de Three Rondavels en de Lowveld View. Deze stop is echter gratis, dus het is zonde om hem niet mee te pikken tijdens het rijden van de Panoramaroute.
- Entreeprijs: gratis te bezoeken
- Openingstijden: geen openingstijden
God’s Window
Het uitzichtpunt God’s Window vond ik een van de leukste stops op de route, hoewel je hier eigenlijk meerdere uitzichtpunten vind. Vanuit hier heb je een weids uitzicht over de groene omgeving, waarbij je met helder weer zelfs het Krugerpark ziet liggen. Echter vond ik de uitzichten zelf niet per se de moeite waard, maar vooral de ‘Rainforest’ wandeling. Deze korte wandeling van een kwartier brengt je dwars door een prachtig stukje regenwoud om vervolgens te eindigen bij wederom een uitzichtpunt. De wandeling vond ik erg leuk om te lopen en het is weer totaal anders dan de andere stops. Voor de God’s Window kan je best wat tijd uittrekken, want je kan hier verschillende paden nemen.
- Entreeprijs: 40 rand per persoon (ongeveer €2)
- Openingstijden: van 07:00 tot 17:00


Pinnackle Rock
Dit is naar mijn mening de minst interessante stop op de Panoramaroute, gezien je in feite enkel een rots bekijkt. Deze rots doemt op als een pilaar en daarom valt hij op in het landschap. Bovendien groeit bovenop deze rots wat vegetatie. Je vindt hier ook een waterval, maar daarvoor moet je naar de overzijde lopen om hem te kunnen zien.
- Entreeprijs: 20 rand per persoon (ongeveer €1)
- Openingstijden: van 07:00 tot 17:00

Lisbon Falls
De Lisbon Falls ligt eigenlijk tussen de Berlin Falls en de Wonder View in, maar wij besloten na de Pinnackle Rock een stukje terug te rijden en de Lisbon Falls als laatste te bezoeken. En wat was dat een goede beslissing! Wij waren hier toen de zon onderging en de watervallen – het zijn er 2 – werden prachtig verlicht tijdens golden hour. Het was dan ook magisch om de watervallen te zien, welke sowieso al vrij imposant zijn. Tevens is dit met 94 meter de hoogste waterval van de Panoramaroute. Ik raad daarom sterk aan om de Lisbon Falls te bewaren voor het einde van de dag, vlak voordat de zon ondergaat. Je vindt hier 3 viewpoints vanwaar je een goed uitzicht hebt op de watervallen, waarbij het 2e viewpoint het mooiste is. Wij vonden dit de mooiste stop op de Panoramaroute.
- Entreeprijs: 16 rand per persoon (ongeveer €1)
- Openingstijden: van 07:00 tot 17:00
Tip! Je kan ook helemaal naar beneden hiken, zodat je de Lisbon Falls van onderaf bewondert. Wij wilden dit heel graag doen, maar helaas redden we dit niet meer wegens tijdgebrek. Wij hebben echter foto’s gezien van de watervallen van onderaf en dat zag er spectaculair uit. Mocht je de tijd hebben en goed te been zijn, dan zou ik dit zeker doen. De hike naar beneden duurt 15-30 minuten en je doet er ook 15-30 minuten over om weer terug te komen. Eenmaal beneden kan je zwemmen in de poelen.


Graskop Gorge Lift
Vlakbij Graskop vind je de Gorge Lift, een lift die je 51 meter diep de canyon in brengt. Eenmaal beneden kan je mooi wandelen over vlonders door een stukje regenwoud, maar er valt hier meer te doen. Zo kan je hier een 52 meterslange hangbrug trotseren die de zijdes van de kloof met elkaar verbindt. De echte adrenelinejunkies nemen de Big Swing, een soort bungeejump waarbij je een vrije val van 70 meter maakt. Tot slot kan je hier ziplinen. Alle informatie over deze stop vind je op de website van de Graskop Gorge Lift.
- Entreeprijs: ligt eraan wat je precies wilt doen
- Openingstijden: van 08:30 tot 17:00
MacMac Falls
Tot slot kan je de MacMac Falls bezoeken. Deze stop ligt als enige aan de andere kant van Graskop en daarom hebben wij dit de volgende ochtend bezocht. Bovendien ligt het tussen Kruger en Graskop in, dus je kan de waterval ook bezoeken als je vanuit het Krugerpark naar Graskop rijdt of andersom. De MacMac waterval is 65 meter hoog en je kan het bekijken vanaf een platform. Je staat wel achter een enorm hek, wat een beetje doet denken aan een tralies. Dit is erg jammer, want dit doet af van het uitzicht welke wel spectaculair is. Sommige websites geven aan dat je ook hier helemaal naar beneden kan hiken, maar dit is helaas niet mogelijk. Wel kan je de MacMac Pools bezoeken, maar dit ligt een paar honderd meter verder en helaas hebben ze hier in 2023 hekken neergezet. Vroeger kon je lekker zwemmen in de poelen en picknicken langs het water, maar tegenwoordig mag dit niet meer en zit je tegen hekken aan te kijken. Bovendien moet je tegenwoordig vrij veel entree betalen voor de pools. Conclusie: de MacMac Falls is 1 waterval die je enkel van bovenaf kan bekijken achter een hek.
- Entreeprijs: 16 rand per persoon (ongeveer €1)
- Openingstijden: van 07:00 tot 17:00


Tips voor eten en drinken aan de Panoramaroute
Rondom de Panoramaroute en in Graskop heb je maar weinig keuze uit restaurants, maar wij hebben toch een aantal leuke plekken weten te vinden. In Graskop is The Glass House bijna onvermijdelijk, absoluut het bekendste restaurant in het stadje. Deze vind je dan ook ongetwijfeld op iedere website terug. En terecht, want het is op zich wel een leuk restaurant wat heel huiselijk aanvoelt. Bovendien is het eten en drinken hier spotgoedkoop (en lekker). Zo betaal je €1 voor een glas wijn die de eigenaar tot de nok vult. Een andere leuke optie is de Divine Foods at the View, een restaurant bovenop een heuvel vanwaar je een waanzinnig uitzicht hebt op de bergen. Bovendien is de zonsondergang hier erg mooi, dus ik raad aan hier vlak voor de zonsondergang heen te gaan. Tot slot raad ik voor lunch de Chubby Pig aan, een restaurant dat aan een snelstromende rivier is gelegen. Het is dan ook een erg fijn plekje en het eten is goed. De Chubby Pig vind je tussen de Potholes en Berlin Falls in, dus het is de ideale lunchstop.
Heb jij nog vragen over bovenstaande stops op de Panoramaroute in Zuid-Afrika? Laat het me vooral weten in een reactie hieronder! Of keer terug naar de ultieme rondreis door Zuid-Afrika voor meer tips en uitgebreide reisgidsen!